Fanpage na Facebooku

niedziela, 15 października 2017

Architektura Świata Ayanańskiego: styl anański i neoanański



Anaosi to najstarsza cywilizacja gatunku Idā, będąca prekursorem w wielu dziedzinach. Elementy nawiązujące do anańskiej architektury można znaleźć niemal u wszystkich narodów Świata Ayanańskiego, jednak styl ten od zawsze zachowywał swój charakterystyczny rys.
Rasa anańska charakteryzuje się żółtymi, pierzastymi czułkami podobnymi do tych u ćmy, żółtawą skórą oraz żółtymi oczami (choć trafiają się też zielone). Włosy czarne, złote lub czarne ze złotymi końcówkami. Anaosów dzieli się zazwyczaj na pięć podras.


Architektura anańska

Kultura anańska jest wysoce spetryfikowana, mocne przywiązanie do tradycji dotyczy także budownictwa uznawanego za rodzaj sztuki. Niemal wszystkie budynki stawiane są na podstawie ogólnego wzoru, zarówno w przypadku wyglądu zewnętrznego, jak i takich aspektów jak rozkład pokojów. Anaosi wierzą, że ich typ budownictwa został objawiony przez bogów, dlatego też wiernie trzymają się licznych zasad i norm dotyczących Sztuki Budowania, zwanej Tyahinataēy – w wolnym tłumaczeniu: sztuki stawiania domów.



Najbardziej charakterystyczny element anańskiego budownictwa to deltiodalne kopuły, czasem porównywane do diamentów. Tego typu sklepienia znajdują się na niemal wszystkich ważniejszych anańskich budowlach i właściwie każdej wieży (których u Anaosów nie brakuje). Znajdziemy je także w przypadku posiadłości możnych.

Sklepienie czasem wyposażone jest w lekko wygięty daszek. Same daszki są zresztą bardzo powszechne, a do najbardziej charakterystycznych należą te, które znajdują się bezpośrednio nad oknami. Ma to również znaczenie praktyczne, w wielu krajach anańskich normą są codzienne, ulewne deszcze.

Kolejnym typowym elementem są ogromne sztandary, zwane serinhē. Wykazują stosunkowo złożoną budowę, a większość elementów ma charakter rytualny, jak również tożsamościowy. Znajdują się na nich ideogramy w Piśmie Jedwabnym, jednym z anańskich typów pisma, które pełni funkcję informacyjną (coś jak znaki drogowe) lub ozdobną. Nieodłącznym elementem proporca są oczywiście liczne frędzelki, postukujące na wietrze rurki i barwne koraliki. Takich ozdób nie brak także w pobliżu okien, na rogach daszków, na pobliskiej gałęzi… Dźwięk dzwoniących ozdób połączony z łopotaniem sztandarów oraz trzeszczeniem drewnianych konstrukcji, na których są zawieszone, to typowe dźwięki, które można usłyszeć w każdym anańskim kraju.

Ostatnią rzeczą, o której chcę wspomnieć, to kolorystyka. Typowe anańskie połączenie to czerwony i żółty (lub złoty) z lekką domieszką fioletu. Czerwony symbolizuje potęgę, siłę a także naród anański. Żółty oznacza wierność tradycji i religijnym zasadom, a także szlachetność. Fiolet symbolizuje zaś równowagę i harmonię. Nie uświadczysz natomiast barw niebiskich, kojarzonych z żałobą i nieszczęściem.

Jak widać, Anaosi kochają przepych. Płaszczyzna pozbawiona ornamentu jest płaszczyzną niezagospodarowaną, surową. Najbardziej popularne są motywy roślinne, ukazujące święte paprocie oraz aloesy. Te ostatnie przedstawiane są jako wiotkie pędy o spiralnie zwiniętych liściach. Zdobienia występują też w oknach pod postacią ozdobnych krat.



Satahnatanā znaczy dosłownie święty dom. To tutaj znajdują się proporce przedstawiające wizerunki bogów. Świątynie to także ważne ośrodki kulturowe i administracyjne, mieszczą się tutaj m. in biblioteki i coś na kształt naszych urzędów, ale także składy żywności.

Elementem wyróżniającym budynki sakralne jest ostra piramida zakończona złotym kwiatem aloesu. Taki „rdzeń” otoczony jest zawsze czterema kopułami oraz ośmioma wieżami. Największa tego typu świątynia znajduje się w Ahayatyū, stolicy De’iksany.




Nieco odmienną kolorystykę reprezentują, wywodzący się ze starożytnej kasty wojowników, Layanaosi. Jeden z anańskich narodów zamieszkujących wysokie Świetliste Góry. Dominujący kolor biały jest właśnie symbolem wojny, a także męstwa i honoru.

Charakterystycznym, unikalnym dla Layanaosów elementem architektury są specyficzne otwory na śnieg. Biały puch gromadzi się w specjalnych zbiornikach, by później mógł być uwalniany w postaci „konfetti” sypiącego się z rogów dachów budynków. Pierwotnie miało to być rozwiązanie problemu zalegającego na dachach śniegu. Szybko okazało się, że tego typu „instalacje” są niepraktyczne. Szybko się zapychają, a dachy i tak trzeba odśnieżać (natomiast zbudowanie bardziej stromego dachu jest niezgodne z zasadami Sztuki Budowania!). Jednak pomysł przyjął się jako… element ozdobny oraz część layańskiej tożsamości narodowej. Najbardziej efektowna konstrukcja tego typu znajduje się w Pałacu Hasallana – głównego generała i przywódcy Layany. Budynek stoi w mieście Latanā, stolicy kraju i jednym z najwyżej położonych miast w całym Świecie Ayanańskim.

Layańska architektura wyróżnia się także, na tle anańskich standardów, prostotą i małą ilością ornamentów. Brak także okiennych krat i daszków – surowy górzysty klimat, nawet Anaosów, zmusił do zainstalowania brzydszych, ale za to praktyczniejszych okiennic.

Dzieci De’iksany



Mianem dzieci De’iksany określa się czasem trzy kraje, są to: Rajāya Surya’n Anā, Ayikū oraz A’u’atā. Inny, bardziej fachowy termin to Państwa Neoanańskie.

Tereny te zasiedlone są przez Piórogłowych, rasę mającą zupełnie inne pochodzenie niż Anaosi. Typowy mieszkaniec trzech wspomnianych krain charakteryzuje się oliwkową skórą, zielonymi lub żółtozielonymi czułkami w kształcie bażancich piór (stąd nazwa rasy) oraz czarnymi, zielonymi lub żółtozielonymi włosami. Oczy brązowe lub turkusowe. Pokrewieństwem najbliżej im do innych piórogłowych, zamieszkują rozległe północne stepy Tałahów i Tashan, osiadłych Tona czy rdzennych mieszkańców Świetlistych Gór (którzy byli tam dawno przez Layanaosami): Hakanata i Hana-a. Jednakże położone w ciepłych, deszczowych lasach Rajāya Surya’n Anā, Ayikū oraz A’u’atā od początku swego istnienia znajdowały się pod silną dominacją anańską, z powodu granicy z De’iksaną - anańskim państwem położonym w tym samym, równikowym regionie. Od jego wpływów, tak kulturowych jak i gospodarczych, Kraje Neoanańskie były zależne nawet w okresach kiedy formalnie wchodziły w skład zupełnie innego organizmu państwowego – Królestwa Zu-Ra-Na.

Architektura typowa dla Dzieci De’iksany, zwany jest czasem stylem neoanańskim, ze względu na ścisłe konotacje ze światem anańskim.



W architekturze Ayikū od razu da się zauważyć wpływy anańskie. Proporce, choć nieco uproszczone, przywodzą na myśl wcześniej opisywane serinhē. Motywy zdobnicze są właściwie kropka w kropkę zaczerpnięte od tych, które zdobią de’iksańskie świątynie. Budowle cechują się jednak nieco inną kolorystyką, bo prócz klasycznego połączenia żółci z czerwienią, pojawia się też kolor zielony, typowy dla wszystkich Krajów Neoanańskich i utożsamiany, podobnie jak anański fiolet, z równowagą, harmonią, ale i ze szczęściem.

Pojawiają się jednak dwa unikalne elementy.

Cebulowata kopuła, symbolizująca pąk aloesu, występuje tylko w budownictwie Ayikū i wykazuje powierzchowne podobieństwo do sklepień z dalekiego Cyãdi, jednak większość badaczy jest zdania, że jest ono zupełnie przypadkowe. Kopuła typowa dla budownictwa Ayikū powstała najprawdopodobniej w wyniku przekształcenia tradycyjnej architektury anańskiej „na lokalną modłę”.

Występują także strzeliste, wyposażone w liczne „półki” struktury zwane Ayāta. Pojawiają się one u wszystkich Dzieci De’iksany i bezsprzecznie mają natywne pochodzenie. Symbolizują oś świata, łącząc niebo z ziemią i podziemiami (tak, zazwyczaj przechodzą przez cały budynek i kończą się pod podłogą).



A’u’atā to kraj, który, na tle swoich krewniaków, zawsze wykazywał największe dążenia do niezależności i kulturowego samostanowienia. Wiele budynków zdaje się połączeniem tego, co ma do zaoferowania kultura anańska oraz architektury Piórogłowych z północy. Tak więc widzimy raczej anańską kolorystykę, proporce, ale już zdobienia mają nieco inny charakter, pomimo, że konsekwentnie skupiają się wokół anańskich motywów roślinnych: aloesu i paproci. Opozycją jest tutaj szeroki, zadarty dach, który wprost nawiązuje do tradycyjnej architektury Tashan i Tona – Piórogłowych z północy.

A’u’atā może się też poszczycić licznymi Ayāta, lecz tutaj występują one w postaci wolnostojących monolitów – takie formy „osi świata” można znaleźć też u północnych Piórogłowych, zwłaszcza Tashan i Tałahów, jednak tam mają zazwyczaj formę prostych obelisków lub nawet pionowych, żelaznych kolumn.

Jest sprawą dyskusyjną, czy architektura A’u’atā faktycznie bazuje na rdzennym stylu Dzieci De’iksany z czasów „prede’iksańskich”, czy też bardziej jest próbą odtworzenia własnego stylu poprzez czerpanie inspiracji od krewniaków z północy – Tona i Tashan. Zastanawiające jest, że najstarsze budowle na terenie A’u’atā zostały zbudowane w tradycyjnym stylu anańskim.

Rajāya Surya’n Anā, ostatni omawiany kraj, jest w największym stopniu zależny od De’iksany. Niektóre miasta zostały w całości zbudowane w stylu anańskim, istnieje jednak sporo budowli eklektycznych, będącym czymś pomiędzy architekturą Ayikū a tym, co możemy zobaczyć w krajach anańskich – nigdy jednak nie występuje przypominająca pąk kopuła.

Jeśli chodzi o akcenty lokalne, często dominuje kolor zielony, trafiają się też liczne Ayāta, nierzadko zastępujące tradycyjną anańską deltoidalną kopułę (czyżby drobna złośliwość?).

By jeszcze nieco zamieszać, dodam, że klasyczne anańskie budownictwo znajdziemy w sporych ilościach na terenie wszystkich trzech Państw Neoanańskich (choć najwięcej jest go w Rajāya Surya’n Anie), wliczając w to liczne świątynie, które niemal zawsze są idealną kopią wprost z anańskich miast.

Link do DeviantArt.

ARHIZ

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz